Bilimsel araştırmalarda ölçme araçlarının kalitesi, elde edilen sonuçların güvenilirliği ve geçerliliği üzerinde doğrudan etkilidir. Ancak, ölçek geliştirme ve uyarlama süreçleri çoğu zaman yalnızca teknik bir işlem olarak görülmekte, bu durum araştırmacıların farkında olmadan hatalı ölçüm araçları kullanmalarına neden olmaktadır. Bu webinar, ölçek geliştirme ve uyarlama sürecinde yapılan temel hataları sistematik bir biçimde ele almakta ve katılımcılara bu hatalardan kaçınmak için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmayı hedeflemektedir.
Eğitimde ilk olarak, ölçek geliştirme sürecinin temel aşamaları –kavramsal çerçevenin oluşturulması, madde havuzunun hazırlanması, uzman görüşü alınması, pilot uygulama yapılması ve istatistiksel analizlerin gerçekleştirilmesi– ayrıntılı biçimde ele alınacaktır. Bu aşamalarda yapılan yaygın metodolojik hatalar (örneğin, düşük madde sayısıyla faktör analizi yapılması, madde-toplam korelasyonu düşük ifadelerin korunması, örneklem büyüklüğünün yetersiz seçilmesi) somut örneklerle tartışılacaktır.
İkinci bölümde, ölçek uyarlama süreçlerinde karşılaşılan dilsel, kültürel ve kavramsal sorunlara değinilecektir. Katılımcılar, uluslararası kabul görmüş uyarlama yönergeleri (örneğin, Beaton, Sousa & Rojjanasrirat modelleri) çerçevesinde çeviri, geri çeviri, uzman paneli değerlendirmesi ve pilotlama adımlarının nasıl yürütülmesi gerektiğini öğreneceklerdir.
Ayrıca, güvenirlik indeksi kestirim yöntemleri (Cronbach Alfa, McDonald’s Omega, test-tekrar test, madde yanıt kuramı temelli yaklaşımlar) ve geçerlik analizleri (yapı, kapsam, ölçüt geçerliği) örnek verilerle açıklanacaktır. Webinar, yalnızca teorik bilgiye değil, pratik çözüm önerilerine de odaklanacaktır.
Son olarak, uygulama yönergeleri, etik ilkeler, veri raporlama standartları ve araştırma makalelerinde sonuçların doğru biçimde sunulması konuları ele alınacak; katılımcılara uluslararası dergilerde kabul gören en iyi uygulamalar hakkında rehberlik edilecektir.
Bu webinarın sonunda katılımcılar, hem teorik bilgi hem de uygulama açısından kapsamlı bir yetkinlik kazanacaklardır. Öncelikle, ölçek geliştirme sürecinin her aşamasında yapılabilecek olası hataları tanıma ve önleme becerisi edineceklerdir. Madde yazımında anlam, dil ve kapsam hatalarına dikkat edilmesi, madde analizi sonuçlarının doğru yorumlanması ve istatistiksel çıktılar üzerinden uygun karar verilmesi konularında farkındalık geliştirilecektir.
Katılımcılar, farklı güvenirlik indeksi kestirim yöntemleri (Cronbach Alfa, split-half, test-tekrar test, McDonald’s Omega) arasındaki farkları anlayarak, çalışmaları için en uygun yöntemi seçebileceklerdir. Aynı şekilde, geçerlik analizlerinde yapı geçerliği, kapsam geçerliği ve ölçüt geçerliğinin nasıl değerlendirileceğini uygulamalı olarak öğreneceklerdir.
Ölçek uyarlama sürecine katılan araştırmacılar, dilsel ve kültürel eşdeğerlik sağlama yöntemlerini, çeviri ve geri çeviri aşamalarını, uzman görüşü toplama ve pilot test planlamayı doğru biçimde uygulayabileceklerdir. Ayrıca, uluslararası yönergelere uygun bir uyarlama raporunun nasıl yazılacağını da deneyimleyeceklerdir.
Eğitim sonunda katılımcılar:
Bilimsel ölçme araçlarını geliştirirken yapılabilecek sistematik hataları önleyebilecek,
Uygun örneklem büyüklüğü, madde seçimi ve analiz tekniklerini belirleyebilecek,
Uyarlama çalışmalarında etik, dilsel ve kültürel faktörleri dikkate alabilecek,
Güvenirlik ve geçerlik analizlerini yorumlama becerisi kazanacak,
Akademik makalelerde ölçek raporlamasını uluslararası standartlara uygun biçimde yapabilecektir.
Bu çıktılar, katılımcıların hem akademik üretkenliğini hem de araştırmalarının kalitesini doğrudan artıracaktır. Eğitim, gelecekteki ölçek çalışmalarına metodolojik sağlamlık kazandırmayı ve ölçme araçlarının güvenilirliğini artırmayı amaçlamaktadır.
Bu webinar, araştırma yöntemleri, psikometri, eğitim bilimleri ve sosyal bilimlerde ölçme değerlendirme alanında çalışan akademisyenler, lisansüstü öğrenciler ve araştırma görevlileri için ileri düzeyde bir eğitim niteliği taşımaktadır. Eğitim, hem teorik bilgileri hem de uygulamalı örnekleri bir arada sunarak katılımcıların ölçek geliştirme ve uyarlama süreçlerine bütüncül bir bakış kazanmalarını sağlar.
Webinarın başlangıcında, ölçme araçlarının bilimsel araştırmalardaki önemine vurgu yapılacak ve geçerlik–güvenirlik kavramlarının istatistiksel temelleri açıklanacaktır. Ardından, ölçek geliştirme sürecinin sistematik adımları örneklerle desteklenerek ele alınacaktır: kavramsal çerçevenin belirlenmesi, madde yazımı, uzman görüşleriyle kapsam geçerliğinin test edilmesi, pilot uygulama ve keşfedici/doğrulayıcı faktör analizleri.
Eğitim süresince, SPSS, AMOS veya JASP gibi analiz araçlarında yapılan örnek hatalara değinilerek, doğru analiz yöntemlerinin seçimi konusunda yol gösterilecektir. Ayrıca, farklı örneklem büyüklüklerinin güvenirlik indekslerine etkisi, madde performans analizlerinin önemi ve model uyum indekslerinin yorumlanması üzerinde durulacaktır.
Ölçek uyarlama bölümünde ise katılımcılar, farklı kültür ve diller arasında geçerlik sağlamak için izlenmesi gereken adımları öğreneceklerdir. Uluslararası uyarlama yönergeleri, etik sorumluluklar ve kültürel duyarlılığın ölçme araçlarına etkisi, vaka örnekleri üzerinden ele alınacaktır.
Webinar, yalnızca hataları tanımlamakla kalmayıp, çözüm yolları ve iyileştirme stratejileri de sunacaktır. Bu kapsamda, araştırmacıların tez, makale veya proje çalışmalarında kullanacakları ölçme araçlarının bilimsel güvenilirliğini artırmaları hedeflenmektedir. Eğitim sonunda katılımcılar, ölçek geliştirme ve uyarlama sürecine metodolojik açıdan hâkim olacak, uluslararası standartlara uygun ölçme araçları tasarlayabilecek bilgi düzeyine ulaşacaklardır.
| Kategori: | Webinarlar |
| Eğitmen: | Prof. Dr. İsmail Karakaya, Doç. Dr. Selma Şenel ve Doç. Dr. Betül Alatlı |
| Sertifika: | Evet |
| Video Sayısı: | 1 |
